27 października br. odbyło się webinarium zorganizowane przez SMEunited (Rzemiosło oraz MŚP w Europie) na temat pozyskiwania środków z polityki spójności na rzecz naprawy gospodarki europejskiej. Związek Rzemiosła Polskiego reprezentował Pan Norbert Pruszanowski, dyrektor Zespołu Rozwoju i Komunikacji.

Podczas webinarium Pani Tereza Krausova z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej przedstawiła pakiet propozycji Komisji w ramach polityki spójności mający na celu łagodzenie skutków kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa w Europie.

Obecnie, głównym celem wszystkich dostępnych funduszy jest koncentracja na zwalczaniu pandemii i jej skutków gospodarczych. W dniu 27 maja 2020 r. Komisja Europejska uruchomiła najbardziej wszechstronny i ambitny w swojej historii pakiet działań służący naprawie gospodarczej uwzględniający potężny, nowoczesny i zreorganizowany długoterminowy budżet UE. („UE następnej generacji”).

Pakiet działań ma zagwarantować, że ożywienie gospodarcze będzie miało zrównoważony, integracyjny oraz sprawiedliwy charakter dla wszystkich państw członkowskich. Na posiedzeniu Rady Europejskiej przywódcy UE potwierdzili, że plan naprawy gospodarczej jest dla Europy niezbędny a integralną częścią tego planu jest polityka spójności.

Wypracowano mechanizmy reagowania na kryzys dostosowane do aktualnej sytuacji:

• Krótkoterminowe – zapewnienie natychmiastowego i krótkotrwałego wsparcia w celu wzmocnienia zdolności do reagowania w sytuacjach kryzysowych oraz wsparcia pracowników i przedsiębiorstw;

• Średnioterminowe (następne 2 – 3 lata) – „naprawa kryzysowa”: przygotowanie gruntu pod naprawę, wypełnienie luki pomiędzy pierwszą reakcją a naprawą, skupienie się nadal na przywracaniu rynków pracy i wspieraniu pracowników i przedsiębiorstw, a także rozpoczęcie inwestycji przygotowujących podstawy naprawy;

• Długoterminowe – „naprawa”: wsparcie długoterminowej naprawy oraz odporności gospodarki i społeczeństwa, koncentrując się na przejściu na gospodarkę ekologiczną i cyfrową oraz stopniowy powrót do normy.

Najistotniejsze zmiany w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów i rozporządzeniu w sprawie EFRR na lata 2014-2020, przewidują:

– większą elastyczność oraz uproszczoną procedurę ponownego programowania;

– wydatki na operacje mające na celu zwiększenie zdolności do reagowania w sytuacjach kryzysowych w kontekście wybuchu epidemii COVID-19, kwalifikowalne od dnia 1/2/2020 r.;

– EFRR może uwzględniać kapitał obrotowy w MŚP oraz inwestycje w produkty i usługi niezbędne do zwiększenia zdolności do reagowania w sytuacjach kryzysowych w sektorze zdrowia publicznego;

– Instrumenty finansowe również mogą zapewniać wsparcie w formie kapitału obrotowego dla MŚP, w razie konieczności jako środek tymczasowy, w celu zapewnienia skutecznej reakcji na kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego;

– Dodatkową płynność: utrzymanie przez państwa członkowskie niewydatkowanych środków na wstępne finansowanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w 2019 r. (8 mld EUR);

– Większą solidarność: uwzględnienie sytuacji kryzysowych dotyczących zdrowia publicznego w sytuacjach nadzwyczajnych finansowanych z Funduszu Solidarności UE CRII.

Omówiono także zmiany w rozporządzeniach w sprawie wspólnych przepisów wykonawczych do rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rok 2014-2020 przewidujące min. pełną elastyczność w zakresie transferu środków na rok 2020 między wszystkimi funduszami spójności oraz między kategoriami regionów, elastyczność i szybkość dzięki zmniejszeniu obciążeń administracyjnych, czy też ułatwione dostosowanie instrumentów finansowych w przypadku rozszerzenia ich na kapitał obrotowy, wsparcie dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, otrzymujących wsparcie na podstawie tymczasowych ram prawnych lub pomocy de minimis.

Pakiet ma także na celu, jak najszybsze przywrócenie wzrostu i zatrudnienia w perspektywie średnioterminowej, przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego ożywienia gospodarczego i zmniejszeniu asymetrii i rozbieżności między państwami członkowskimi i wewnątrz nich.

Nowym celem tematycznym jest wspieranie naprawy kryzysowej w kontekście pandemii COVID-19 i łagodzenia jej negatywnych skutków społecznych oraz przygotowanie do ekologicznego, cyfrowego i prężnego ożywienia gospodarki. W kontekście zmian w EFS proponuje się wzbogacić listę przykładów operacji o możliwość wykorzystania wszelkich dodatkowych środków na wsparcie pomocy dla osób najbardziej potrzebujących i inicjatywa na rzecz zatrudnienia młodzieży. Podkreślono, iż należy utrzymać siłę operacyjną EFS przy przydzielaniu dodatkowych środków w obszarach polityki zatrudnienia.

Środki finansowe z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego mają być przeznaczone przede wszystkim na produkty i usługi związane z usługami zdrowotnymi i kapitałem obrotowym lub wsparcie inwestycyjne dla MŚP, w tym transgraniczne – najbardziej dotknięte sektory, w tym turystykę i kulturę; ściślejszą współpracę, koordynację i odporność w dziedzinie zdrowia; inwestycje w przechodzenie na gospodarkę cyfrową i ekologiczną; inwestycje w infrastrukturę zapewniającą podstawowe usługi dla obywateli lub środki gospodarcze w najbardziej dotkniętych regionach i sektorach.

Natomiast środki z Europejskiego Funduszu Społecznego będą koncentrować się na: utrzymaniu miejsc pracy (w tym programów pracy krótkoterminowej i wsparcia dla osób pracujących na własny rachunek); tworzeniu miejsc pracy (osób znajdujących się w trudnej sytuacji), włączenia społecznego i środków zwalczania ubóstwa, środkach na rzecz zatrudnienia młodzieży; rozwoju umiejętności (przekwalifikowywanie i podnoszenie kwalifikacji; zwiększaniu dostępu do usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym (w tym dla dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych, mniejszości etnicznych i bezdomnych; osób pracujących na własny rachunek, a także przedsiębiorców i osób wykonujących wolne zawody, artystów i twórców).

Zaprezentowano także założenia prostego procesu programowania funduszy dla wszystkich krajów członkowskich UE, warunki ich wdrażania oraz przedstawiono wymogi w zakresie komunikacji nakładające obowiązek informowania obywateli, przez państwa członkowskie i instytucje zarządzające, że dane działanie jest finansowane w ramach reakcji Unii na pandemię COVID-19 oraz zapewniają pełną przejrzystość, w stosownych przypadkach wykorzystując media społecznościowe.