Związek Rzemiosła Polskiego jest najstarszą i największą społeczno-zawodową organizacją samorządu gospodarczego, która działa od 1933 roku. W 2001 roku otrzymał on status reprezentatywnej organizacji pracodawców. Wraz z regionalnymi, lokalnymi i branżowymi organizacjami rzemiosła - 27 izbami rzemieślniczymi, 477 cechami rzemiosł oraz 180 spółdzielniami - tworzy największą i najstarszą strukturę samorządu gospodarczego w Polsce, reprezentując ok. 300 tys. mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Jako organizacja pracodawców Związek Rzemiosła Polskiego był aktywnym członkiem Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, a dziś Rady Dialogu Społecznego, która jest forum współpracy rządu, organizacji pracodawców i związków zawodowych. Opiniuje założenia i projekty aktów prawnych dotyczących polityki gospodarczej i społecznej: podatków, budżetu państwa, rynku pracy, funduszy strukturalnych UE oraz wynagrodzeń i świadczeń socjalnych. Dzięki temu ma możliwość działać na rzecz harmonijnego rozwoju gospodarczego i społecznego państwa.
Poprzez członkostwo w SMEUnited (Rzemiosło oraz Małe i Średnie Przedsiębiorstwa w Europie) Związek uczestniczy również w europejskim dialogu społecznym. Od 2004 funkcję Wiceprezydenta SMEunited pełnił Jerzy Bartnik, dziś Honorowy Prezes ZRP, a od 2019 roku - Jan Gogolewski, Prezes ZRP. Przedstawiciele Związku od wielu lat reprezentują również środowisko polskich pracodawców - szczególnie mikro i małych przedsiębiorstw - podczas corocznych sesji Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Jednym z najważniejszych zadań organizacji rzemieślniczych jest oświata zawodowa. Rzemiosło dysponuje szeroką ofertą szkoleniową i oferuje kształcenie zarówno w nowoczesnych zawodach, jak i rzemiosłach historycznych o unikalnym charakterze artystycznym i rękodzielniczym. Obecnie u pracodawców-rzemieślników szkoli się około 60 tys. uczniów w ponad 130 zawodach. W latach 1945-2018 wydano ponad 2,2 mln świadectw czeladniczych oraz blisko 525 tys. dyplomów mistrzowskich.
Ważnym dla Związku zagadnieniem jest promowanie zasad bezpiecznej pracy i współpraca z instytucjami zajmującymi się tą problematyką – Państwową Inspekcją Pracy oraz Centralnym Instytutem Ochrony Pracy - Państwowym Instytutem Badawczym. Popularyzacji zasad BHP wśród młodzieży służy m.in. organizowany wspólnie przez ZRP i PIP ogólnopolski konkurs wiedzy o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy.
Mając w pamięci postać Władysław Reymonta - pisarza, noblisty oraz rzemieślnika, który naukę i pracę zawodową jako czeladnik krawiecki pobierał w budynku, w którym dziś znajduje się siedziba organizacji rzemiosła, Związek ustanowił w 1994 roku Nagrodę Literacką im. Władysława Reymonta. Nagroda, we współpracy ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich oraz Związkiem Literatów Polskich, przyznawana jest wybitnym polskim twórcom oraz popularyzatorom literatury.
W latach 1996-2010 Związek Rzemiosła Polskiego był również współorganizatorem konkursu dla aktywnych rzemieślników, kupców i przedsiębiorców z sektora MŚP. Przyznawane Złote i Platynowe Laury trafiały do najlepszych polskich firm, które umiejętnie łączyły wielowiekowe tradycje z nowoczesnym zarządzaniem, co przyczyniało się do sukcesu firmy na rynku krajowym i zagranicznym.
Do podstawowych zadań Związku Rzemiosła Polskiego należy:
- reprezentowanie interesów rzemiosła i zrzeszonych w Związku organizacji wobec organów władzy i administracji, sądów oraz organizacji społecznych i gospodarczych w kraju i za granicą,
- prowadzenie i rozwijanie działalności społeczno-zawodowej, socjalnej i gospodarczej w sposób zapewniający integralność rzemiosła,
- pomoc zrzeszonym w Związku organizacjom rzemiosła i małej przedsiębiorczości w zakresie realizacji zadań statutowych,
- podejmowanie inicjatyw legislacyjnych dotyczących rzemiosła i małej przedsiębiorczości,
- działania w zakresie oświaty dla zapewniania wykwalifikowanych kadr dla rzemiosła i małej przedsiębiorczości oraz dla gospodarki narodowej,
- propagowanie zasad etyki zawodowej,
- podejmowanie wszelkich działań, mających na celu przygotowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich organizacji do funkcjonowania w warunkach globalizacji obrotu towarowego, ze szczególnym uwzględnieniem jednolitego rynku w Europie.
