15 marca 2011 roku uchwalone zostało rozporządzenie wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Jedną ze zmian, jaką wprowadzi rozporządzenie, będzie nałożony na przedsiębiorców obowiązek sprawdzania przy transakcjach międzynarodowych swoich kontrahentów, tak aby potwierdzić ich status podatnika VAT.
Chcąc zrozumieć powód wprowadzenia przez władze Unii Europejskiej obowiązku weryfikacji statusu podatnika VAT, należy mieć na uwadze fakt, że w transakcjach dokonywanych w ramach UE między podatnikami VAT z różnych krajów członkowskich pojęcia eksportu i importu zostały zastąpione pojęciami wewnątrzwspólnotowej dostawy i wewnątrzwspólnotowego nabycia. Towary dostarczane pomiędzy podatnikami zarejestrowanymi dla celów VAT (np. przez polskiego przedsiębiorcę do podatnika VAT w innym państwie członkowskim Unii), są opodatkowane stawką zerową w kraju ich wysyłki (rozpoczęcia transportu) jako wewnatrzwspólnotowa dostawa, zaś podatek należny opłacany jest przez nabywcę towarów w kraju, do którego towary te przybywają (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów).
W tej sytuacji obowiązek weryfikacji statusu podatnika VAT kontrahenta, będzie leżał w interesie każdego przedsiębiorcy, ponieważ w sytuacji gdy wystawi on w transakcji transgranicznej fakturę bez uwzględnienia w niej podatku VAT (korzystając jako dostawca z zerowej stawki VAT w handlu wewnątrzwspólnotowym), nie weryfikując wcześniej danych świadczących o tym, że jego kontrahent ma aktywny status podatnika VAT (i tym samym opłaci on podatek VAT jako nabywca), to urząd skarbowy może zażądać od przedsiębiorcy, uiszczenia tego podatku. Z drugiej jednak strony, jeśli przedsiębiorca, na moment rozliczania transakcji, potwierdził prawidłowość statusu podatnika VAT swojego kontrahenta, a zdarzy się, że kontrahent przestanie istnieć (np. zlikwiduje działalność gospodarczą) i jego numer podatnika VAT stanie się nieaktualny, urząd skarbowy nie powinien wyciągać względem przedsiębiorcy negatywnych konsekwencji z tego tytułu.
Należy pamiętać, że przepisy rozporządzeń Rady stosowane są bezpośrednio w państwach członkowskich Unii Europejskiej i ich wprowadzenie nie wymaga uchwalenia dodatkowego aktu prawnego.
