Posiedzenie poświęcono dyskusji na temat problemów wyrejestrowywania z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wskutek złożenia korekty deklaracji bądź opłacenia składki po terminie lub w niepełnej wysokości.
Tematyka spotkania skoncentrowana była głównie na kontynuacji wcześniejszej dyskusji o problemach kobiet, które prowadzą działalność gospodarczą i po urodzeniu dziecka korzystały z zasiłków macierzyńskich. ZUS w niektórych przypadkach, zdaniem odwołujących się matek, zaczął kwestionować faktyczne prowadzenie przez nie firm i odmawiać wypłaty zasiłków lub żądać ich zwrotu, jeśli wcześniej je pobierały. Kontrole ZUS-u dotyczyły szczególnie sytuacji, kiedy kobiety prowadzące firmy podwyższały znacznie podstawy opłacanych składek przez ostatnich 12-mcy tuż przed urodzeniem dziecka. Wówczas ZUS najczęściej obniżał składki z najwyższej podstawy wymiaru do najniższej (60% przeciętnego wynagrodzenia), co w konsekwencji powodowało znacznie obniżenie zasiłku macierzyńskiego. Matki, prowadzące firmy i będące w sporach z ZUS-em, zwróciły się o pomoc do Rzecznika MŚP.
Na tle tych przykładów prowadzonych postępowań przez ZUS-u, Rzecznik wystosował do Prezesa ZUS i Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) pismo interwencyjne. Uczestnicząca w spotkaniu Elżbieta Lutow, Dyrektor Zespołu rozwoju przedsiębiorczości Związku Rzemiosła Polskiego, poinformowała, że problem utraty uprawnień do zasiłków wypłacanych z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z błahych powodów, jak opóźnienia w opłacie składki, pomyłek w dokumentach rozliczeniowych, czy niewielkich niedopłat – od wielu lat był zgłaszany przez ZRP. Obecnie spóźnienie się z zapłatą składek nawet o jeden dzień może spowodować utratę prawa przedsiębiorcy do tego ubezpieczenia, które można przywrócić tylko poprzez złożenie wniosku o przywrócenie terminu płatności składki i uzyskaniu zgody ZUS. Jest to bardzo uciążliwy system, zarówno dla ubezpieczonych, jak i samego ZUS-u, który co roku rozpatruje ponad 100 tys. wniosków o przywrócenie uprawnień do ubezpieczenia chorobowego.
Wystarczającym warunkiem dla potwierdzenia uprawnień do świadczeń powinno być przede wszystkim udokumentowane potwierdzenie zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia, które nie powinno być przerywane np. przez opóźnienie w zapłacie składki, uregulowanie zaległości w zapłacie składek przez ubezpieczonego (wraz z należnymi odsetkami) oraz skorygowanie ew. błędów w dokumentach rozliczeniowych. Zdaniem ZRP ten mechanizm powinien zostać zapisany w ustawie o ubezpieczeniach społecznych.
Przedstawiciele Biura Rzecznika MŚP poinformowali, że już zostało przekazane w tej sprawie pismo interwencyjne do prezesa ZUS i MRPiPS z nieco podobnymi wnioskami. Kolejne propozycje i uzupełnienie można ew. rozważyć po uzyskaniu odpowiedzi z ZUS i resortu.
Notowała: Elżbieta Lutow, Zespół ds. Rozwoju Przedsiębiorczości
