15 października 2024 w siedzibie Związku Rzemiosła Polskiego w Warszawie odbyła się Gala „Szkoły Rzemiosła”, podczas której zostały wręczone listy gratulacyjne przedstawicielom izb rzemieślniczych i branżowych szkół rzemieślniczych za wybitne osiągnięcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze. Gala była także okazją do podziękowań dla całej sieci organizacji rzemiosła zrzeszonej w Związku Rzemiosła Polskiego za trud wkładany w promocję dualnego kształcenia zawodowego w rzemiośle, w tym w wychowywanie młodego pokolenia.
Rzemiosło przeżywa renesans
Nie jest tajemnicą, że kierunkowe wykształcenie często nie jest żadnym gwarantem znalezienia stabilnej i dobrze płatnej pracy. Statystyki są brutalne i wskazują jasno — nawet na najlepszych uczelniach tylko niewielkiemu procentowi absolwentek i absolwentów udaje się w dłuższej perspektywie zrobić oszałamiającą karierę. Nic dziwnego, że wiele osób postanawia zostać rzemieślnikiem i kształcić się w rzemiośle celem pozyskania konkretnych umiejętności przydatnych na rynku pracy (tzw. fach w ręku).
Mamy 3 elementy, które nas charakteryzują: kwalifikacje, jakość i niekonwencjonalne umiejętności. I te niekonwencjonalne umiejętności wykuwają się w warsztatach pracy. Ja kiedyś powiedziałem, że talenty nie tylko rodzą się na uczelniach wyższych, ale także w rodzinnych firmach rzemieślniczych, mikroprzedsiębiorstwach, które z perspektywy polskiej gospodarki są najbardziej pożądane – stwierdził prof. Jan Klimek Prezes Związku Rzemiosła Polskiego w wywiadzie dla Radia 24 udzielonym podczas w/w Gali.
I dodaje w dalszej rozmowie – Moim celem jest wprowadzenie rzemiosła w nowy świat, nowy wiek. Cenimy przeszłość, to nie tak, że odcinamy się od tradycji i kultury, ale musimy również myśleć o przyszłości.
Słowa Prezesa Jana Klimka to zapowiedź nowo co powstałych inicjatyw w strukturach Związku Rzemiosła Polskiego: działu cyfryzacji i transformacji gospodarczej, Rady Naukowej ds. współpracy nauki z biznesem oraz Polskiej Rady Młodzieży.
Przyszłość edukacji zawodowej
Współcześnie jesteśmy świadkami wielu prób mniej lub bardziej udanych reform polskiej oświaty. Propozycje zmian programowych, ewolucja tradycyjnego modelu szkoły, likwidacja prac domowych, a wreszcie – obserwowany już od kilkunastu lat – kryzys autorytetów nie pozostają bez wpływu na model nauczania.
Prezes Związku Rzemiosła Polskiego zapewnił, że jednym z głównych celów Związku Rzemiosła Polskiego jest promowanie znaczenia edukacji zawodowej. Związek będzie nadal podejmować wszelkie działania mające na celu zagwarantowanie pracownikom oświaty zawodowej należnych im praw. Z uporem będzie powracać do spraw trudnych i nierozwiązanych jeszcze w obszarze dualnego kształcenia zawodowego w rzemiośle. Decydenci muszą zrozumieć, iż bez dobrej szkoły nie będzie dobrej elity rządzącej.
Zaznaczył, że: w 1989 r. na 800 tys. wszystkich firm w Polsce blisko 600 tys. stanowiły zakłady rzemieślnicze. Kształciliśmy wówczas 197 tys. uczniów. Dzisiaj tych uczniów mamy zdecydowanie mniej – ok. 67 tys., ale nie o to chodzi, że utraciliśmy 135 tys. młodych ludzi. Chodzi o to, że utraciliśmy talenty.
Prezes Jan Klimek dostrzega potrzebę dostosowywania oferty edukacyjnej branżowych szkół do realiów rynku pracy, w tym potrzebę większej elastyczności kształcenia i szkolenia zawodowego oraz zwiększania możliwości uczenia się w miejscu pracy i przyuczania do zawodu. Nie bez znaczenia jest także dla niego współpraca z otoczeniem edukacyjnym.
Każda współpraca musi być oparta na 3 filarach: zaufaniu, wspólnocie interesów i komunikacji. Bez tego nie będzie sukcesu […] Dlatego otwieramy się na dialog z rządzącymi w sprawach kształcenia zawodowego. Doceniamy politykę, strategię rządu kreowaną w tym zakresie, ale musi ona uwzględniać również głos ekspertów, praktyków – puentuje Prezes Jan Klimek.
Istota dualnego kształcenia zawodowego w rzemiośle
Nauka w rzemiośle jest powszechną, klasyczną metodą zdobywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych w Polsce. Ważną rolę w jej popularyzacji odgrywają nie tylko zakłady rzemieślnicze, ale także organizacje rzemiosła: cechy, izby rzemieślnicze i Związek Rzemiosła Polskiego.
Organizacje rzemiosła wiele uwagi poświęcają edukacji zawodowej, ponieważ szkolą przyszłe wykwalifikowane kadry dla rzemieślników i innych uczestników życia gospodarczego. To z inicjatywy cechów i izb rzemieślniczych powstały rzemieślnicze szkoły branżowe, które są odpowiedzią na występującą w szkołach publicznych tendencję do zmniejszania liczby godzin przeznaczonych na zajęcia praktyczne na rzecz kształcenia ogólnego.
Ogólny wkład rzemiosła w kształcenie zawodowe w Polsce to[1]:
– ponad 71 tysięcy uczniów odbywających dualne przygotowanie zawodowe i pozostających pod pieczą organizacji rzemiosła: 25 izb rzemieślniczych i 445 cechów;
– 23 tysiące rzemieślników realizujących dualne kształcenie zawodowe;
– 1096 komisji czeladniczych oraz 1087 komisji mistrzowskich;
– ok. 7 tys. wysokiej klasy fachowców, zaangażowanych do czeladniczych i mistrzowskich komisji egzaminacyjnych.
– 43 branżowe szkoły rzemieślnicze, w których pracuje 923 nauczycieli i kształci się ponad 8 tys. uczniów.
[1] Dane statystyczne Związku Rzemiosła Polskiego za 2023 r.
