24 września w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej odbyło się IV posiedzenie Komitetu do Spraw Umowy Partnerstwa (KUP) dla perspektywy finansowej na lata 2021-2027. ZRP reprezentował Norbert Pruszanowski, dyrektor Zespołu Funduszy Europejskich, członek Komitetu z ramienia ZRP.
Komitet ds. Umowy Partnerstwa jest głównym organem wspierającym ministra funduszy i polityki regionalnej w procesie wykorzystywania środków Unii Europejskiej.
KUP tworzy 129 członków reprezentujących stronę rządową, samorządową i partnerów społecznych, gospodarczych oraz partnerów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie i środowiska akademickie oraz 3 obserwatorów, w tym przedstawicieli Komisji Europejskiej.
Komitet koordynuje realizację wszystkich programów ujętych w Umowie Partnerstwa i sprawdza, czy wsparcie unijne przynosi oczekiwane efekty.
W ramach KUP działały dotychczas cztery podkomitety: ds. zasady partnerstwa, ds. transformacji regionów górniczych, ds. rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność oraz ds. zdrowia. W lipcu powołany został piąty podkomitet – ds. Karty Praw Podstawowych UE, który niebawem zainauguruje swoją działalność.
Posiedzenie stanowiło okazję do podsumowania stanu realizacji programów unijnych, a także rozmowy o polityce spójności po 2027 r., dalszych planach wydatkowania środków oraz strategii rozwoju Polski.
W obradach Komitetu uczestniczyli: Emma Toledano-Laredo, dyrektor ds. Wdrażania w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) oraz Urszula Romańska p.o. kierownika w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL), przedstawiciele resortów, urzędów centralnych i instytucji centralnych, a także samorządowcy, partnerzy społeczni (członkowie Rady Dialogu Społecznego), gospodarczy, reprezentanci społeczeństwa obywatelskiego oraz środowiska naukowego i akademickiego.
Poruszono następujące kwestie:
Stan realizacji Funduszy Europejskich w perspektywie 2021-2027
Z programów krajowych i regionalnych w obecnej perspektywie finansowej UE uruchomiono 3 513 naborów z budżetem na ponad 284 mld zł. Beneficjenci złożyli blisko 62 tys. wniosków o dofinansowanie.
Zawarto już niemal 20 tys. umów o dofinansowanie, w których wysokość dofinansowania UE to blisko 163 mld zł. Stanowi to 51 proc. wszystkich środków dla Polski w obecnej perspektywie finansowej UE. Zarejestrowane zostały wydatki w wysokości 53 mld zł. Do KE zostały skierowane wnioski o płatność na 37 mld zł. To oznacza, że Polska jest nieznacznie powyżej połowy stawki w zestawieniu efektywności wydatkowania funduszy europejskich przez państwa Unii.
Śródokresowy przegląd programów w perspektywie 2021-2027
Podsumowano pierwszy etap śródokresowego przeglądu programów polityki spójności. Jego celem była ocena dotychczasowej realizacji programów, zestawienie jej z potrzebami wynikającymi z obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz podjęcie decyzji o ewentualnej zmianie programów.
Z inicjatywy wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Raffaela Fitto została wprowadzona dodatkowa możliwość dostosowania programów polityki spójności do aktualnych wyzwań. W ten sposób będzie można bardziej elastycznie wydawać unijne środki zgodnie z nowymi priorytetami i celami, takimi jak: konkurencyjność, obronność i bezpieczeństwo, dostępne mieszkalnictwo, transformacja energetyczna i dekarbonizacja oraz odporność na deficyty wody.
Przyszłość polityki spójności po 2027 r.
16 lipca Komisja Europejska opublikowała pakiet projektów rozporządzeń na perspektywę na lata 2028-2034. Wynika z nich, że państwa członkowskie, w tym Polska, muszą przygotować się do nowej propozycji podejścia do polityki spójności i innych polityk, które miałyby być realizowane w ramach nowoutworzonego Funduszu Spójności Gospodarczej, Społecznej i Terytorialnej, Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, Rybołówstwa i Polityki Morskiej, Dobrobytu i Bezpieczeństwa na lata 2028-2034.
Nowe podejście zakłada przygotowanie przez państwa członkowskie planów partnerstwa krajowego i regionalnego, a w nich zaplanowania programu reform i inwestycji oraz powiązania ich z celami.
Pula środków finansowych na wdrożenie Funduszu Planu Partnerstwa Krajowego i Regionalnego na lata 2028-2034 wynosi 865,1 mld euro. Polska ma otrzymać 123,3 mld euro i być największym beneficjentem.
Strategia Rozwoju Polski do 2035 r.
Prace nad Planem Partnerstwa Krajowego i Regionalnego będą splecione z pracami nad innym dokumentem strategicznym, jakim jest koordynowany przez MFiPR we współpracy ze wszystkimi resortami, projekt średniookresowej strategii rozwoju kraju, czyli Strategii Rozwoju Polski do 2035 r. SRP2035 będzie najważniejszym dokumentem rządowym, który określa cele i priorytety rozwojowe kraju oraz stanowi podstawę do zaprogramowania nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej po 2027 r. Treść strategii była także omawiana podczas posiedzenia Komitetu.
Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO)
Podkreślono, że wzmocnieniu bezpieczeństwa kraju ma służyć powstający Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności w ramach KPO. FBiO ma finansować działania samorządów (ma być dla nich ok. 50 proc. środków funduszu) i przedsiębiorstw w obszarach: rozwoju budynków ochronnych i infrastruktury ochrony ludności, budowy i modernizacji infrastruktury podwójnego zastosowania, inwestycji w cyberbezpieczeństwo, wsparcia na rzecz badań naukowych i rozwoju.
