Edukacja zawodowa wraca do łask, zaczyna odzyskiwać rangę i odgrywać ważną rolę w rozwoju gospodarki, szczególnie w zakresie zapewniania wykwalifikowanych fachowców dla rynku pracy. Zmienia się też postrzeganie szkolnictwa zawodowego w odbiorze społecznym.  Nauka zawodu wymaga dobrych programów i regulacji prawnych, ale nade wszystko wymaga dobrze przygotowanych mistrzów szkolących i dobrze przygotowanego stanowiska pracy. A te zapewnić może rzemiosło.

27 lutego 2018 r. w siedzibie Związku Rzemiosła Polskiego w Warszawie zorganizowano pierwsze Forum Szkół Rzemiosła. Było to wydarzenie wyjątkowe, także dlatego, że odbyło się w ważnym momencie, kiedy to Rada Dialogu Społecznego – na posiedzeniu plenarnym – zajęła się kwestiami kształcenia zawodowego. W spotkaniu wzięło udział blisko 120 osób z całego kraju, w tym Krystyna Szumilas – poseł na Sejm RP z Komisji Edukacji i Młodzieży, wicedyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji, dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych MEN, wraz z zastępcą oraz przedstawiciele ministra Przedsiębiorczości i Technologii, ministerstwa właściwego ds. zatrudnienia, Głównego Inspektora Pracy i sześciu kuratoriów. Na spotkaniu gośćmi byli także partnerzy społeczni oraz strategiczni, tacy jak; Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Zakłady Doskonalenia Zawodowego, Naczelna Organizacja Techniczna i Ochotnicze Hufce Pracy oraz Instytut Badań Edukacyjnych. Licznie zebrały się reprezentacje izb, szkół i cechów rzemieślniczych.

– Do wspólnej debaty na temat współpracy pracodawców ze szkołami zaprosiliśmy praktyków w obszarze edukacji zawodowej – powiedział prezes Związku Rzemiosła Polskiego, Jan Gogolewski, wiceprzewodniczący RDS, otwierając spotkanie. Podkreślił rolę tej inicjatywy i rolę samych szkół rzemiosła, które współdecydować będą o przyszłości naszego środowiska.

Zwrócił uwagę na niepokojące zjawisko ukierunkowywania  publicznej debaty na temat kształcenia kadr dla gospodarki, głównie na przemysł. Tymczasem mikro i małe firmy również potrzebują dobrze przygotowanych  kadr, znających i tradycyjne techniki pracy, ale też i te, oparte o najnowsze rozwiązania technologiczne.

Zapowiedział też utworzenie Rady Dyrektorów Szkół Rzemiosła, która zajmie się oceną funkcjonowania rozwiązań przypisanych kształceniu zawodowemu oraz prezentowaniem opinii i wniosków, ważnych dla optymalizacji  potrzeb i możliwości szkół oraz pracodawców.

Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, przewodnicząca Rady Dialogu Społecznego, Elżbieta Rafalska skierowała do uczestników Forum przesłanie, w którym podkreśliła znaczący dorobek i doświadczenie Związku Rzemiosła Polskiego w kształceniu uczniów różnych zawodów i branż oraz elastyczne i konstruktywne reagowanie na potrzeby zmieniającego się rynku pracy. Podkreśliła poczucie odpowiedzialności środowiska za poziom edukacji zawodowej i rozwój szkół zawodowych. Rzemiosło skutecznie rozprawia się z mitem, że wykształcenie zawodowe jest czymś gorszym niż ogólne – napisała  E.Rafalska. Wyraziła nadzieję, że debata podjęta podczas Forum, obejmująca szereg zagadnień, istotnych z perspektywy funkcjonowania kształcenia zawodowego w obecnym systemie edukacji, przyniesie wymierne korzyści.

W podobnym duchu list skierował do uczestników  Główny Inspektor Pracy, Wiesław Łyszczek. Zaakcentował, że ZRP świadomie reaguje na zachodzące zmiany i potrzeby polskiej gospodarki, a także trafnie odczytuje długofalowe trendy na rynku pracy. -Jestem przekonany, że przekazywana podczas edukacji zawodowej wiedza i umiejętności dotyczące zawodu, jak i organizacji bezpiecznej pracy, staną się kompetencjami, które będą towarzyszyć młodym rzemieślnikom w całym dorosłym życiu zawodowym- podkreślił.

Zbigniew Marchwiak – wiceprezes nadzorujący sprawy oświaty rzemieślniczej z ramienia Zarządu ZRP – zaprezentował potencjał szkół prowadzonych przez organizacje rzemiosła działających w modelu dualnego kształcenia zawodowego. O potencjale tym mogli dodatkowo przekonać się sami uczestnicy, otrzymując Informator Szkół Rzemiosła.

Rzemieślnicy mają świadomość, ze rozwój firm oparty na wiedzy stanowi główny warunek poprawy innowacyjności i konkurencyjności. Rzemiosło jest nie tylko stałym, ale tez aktywnym uczestnikiem kształcenia zawodowego. -Nie pretendujemy do wyłączności, ale chcemy obiektywnego uznania i wsparcia w działaniach, które są zapisane w regulacjach prawnych. Niestety w naszych odczuciach jesteśmy marginalizowani w ogólnej ocenie zaangażowania pracodawców w partnerstwo na rzecz kształcenia zawodowego-dodał.

 Inne  prezentacje dotyczyły zmian w systemie kształcenia zawodowego – zmian związanych z nowym kształtem podstaw programowych, wzmocnienia doradztwa zawodowego i innych zmian systemowych; Organizacji pracy szkoły, z wyszczególnieniem roli dyrektora oraz kwestii związanych z finansowaniem oświaty. Duże emocje wywołała dyskusja, w której centralnymi punktami stały się statystyki dotyczące efektywności zatrudnieniowej absolwentów szkół zawodowych, z uwypukleniem rzemieślniczego przygotowania zawodowego oraz kwestie związane ze zróżnicowaniem wag subwencji oświatowej, którego linią demarkacyjną będzie rodzaj zawodu – „nadwyżkowy” bądź „deficytowy”. Uczestnicy Forum mocno podkreślili, niesprawiedliwe w ich ocenie, traktowanie szkół niepublicznych względem placówek publicznych i zaapelowali o podjęcie działań mających na celu przywrócenie równowagi. Posłanka Krystyna Szumilas zapowiedziała, iż właściwa Sejmowa Komisja będzie monitorować tę sprawę.

 Na koniec przedstawiamy Rekomendacje z I Forum Szkół Rzemiosła:

• Zmiana wag w rozliczaniu subwencji dla klas wielozawodowych (zlikwidować zróżnicowanie w postaci dwóch wag);
• Weryfikacja wskaźnika naliczania dofinansowania dla pracodawców realizujących przygotowanie zawodowe;
• Weryfikacja planu nauczania w klasach zawodowych;
• Konieczność przeprowadzenia badań wśród absolwentów szkół zawodowych – w podziale na formy organizacji zajęć praktycznych;
• Podwyższenie wynagrodzeń młodocianych pracowników i planu wydatków w tym zakresie z Funduszu Pracy;
• Powołanie Rady Dyrektorów Szkół Rzemiosł

Rekomendacje trafią do Parlamentu i administracji rządowej oraz pozostałych decydentów, którzy mają wpływ na budowanie kształtu edukacji zawodowej.