Jednym z najważniejszych zadań organizacji rzemieślniczych jest nauczanie zawodu. Rzemiosło dysponuje szeroką ofertą szkoleniową – od zawodów najnowocześniejszych do unikalnych, szczególnie tych o charakterze artystycznym i rękodzielniczym. Obecnie u pracodawców-rzemieślników szkoli się około 70 tys. uczniów, w ponad 100 zawodach. W przygotowanie zawodowe młodzieży zaangażowanych jest 23 tys. mistrzów szkolących. Rzemiosło prowadzi obecnie ok. 40 własnych szkół branżowych, a także Wyższą Szkołę Rzemiosł Artystycznych.
Jesteśmy jedyną organizacją, która ma możliwość posługiwania się pieczęcią z Godłem Państwa przy wydawaniu naszych świadectw czeladniczych i mistrzowskich. ZRP ma też najdłuższe doświadczenie w kształceniu zawodowym i dualnym. Co roku zasila rynek pracy w świetnie wyszkolonych fachowców.
Ważnym dla Związku zagadnieniem jest promowanie zasad bezpiecznej pracy i współpraca z instytucjami zajmującymi się tą problematyką – Państwową Inspekcją Pracy oraz Centralnym Instytutem Ochrony Pracy – Państwowym Instytutem Badawczym. Popularyzacji zasad BHP wśród młodzieży służy m.in. organizowany wspólnie przez ZRP i PIP ogólnopolski konkurs wiedzy o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy.
ZRP jest mecenasem kultury i fundatorem Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta. Nagroda ustanowiona w 1994 roku, dla upamiętnienia postaci wybitnego polskiego pisarza i rzemieślnika Władysława Reymonta, laureata literackiej nagrody Nobla. Nagroda przyznawana jest pisarzom we współpracy ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich oraz Związkiem Literatów Polskich.
Od 1996 roku najaktywniejszym rzemieślnikom, kupcom i przedsiębiorcom z sektora MŚP wręczane są „Złote i Platynowe Laury”. Celem tego konkursu – współorganizowanego przez ZRP – jest nagrodzenie najlepszych polskich firm, które potrafią połączyć wspaniałe, wielowiekowe tradycje z nowoczesnym zarządzaniem i odnoszą sukcesy na rynku krajowym i zagranicznym.
Związek, jako organizacja pracodawców jest członkiem Rady Dialogu Społecznego i bierze czynny udział w jej pracach, które stanowi forum współpracy rządu, organizacji pracodawców i związków zawodowych. ZRP opiniuje założenia i projekty aktów prawnych dotyczących polityki gospodarczej i społecznej: podatków, budżetu państwa, rynku pracy, funduszy strukturalnych UE oraz wynagrodzeń i świadczeń socjalnych, kierując swoje stanowiska do urzędów administracji państwowej. Związek działa na rzecz harmonijnego rozwoju gospodarczego i społecznego państwa również poprzez aktywne członkostwo w
ZRP od wielu lat reprezentuje środowisko polskich pracodawców nie tylko na arenie krajowej, ale także bierze czynny udział w pracach wielu europejskich instytucji. Członkostwo w Europejskiej Unii Rzemiosła Małych i Średnich Przedsiębiorstw (UEAPME) pozwala na pełne zaangażowanie w europejski dialog społeczny. Ponad to od 2004 do chwili obecnej prezes Związku Rzemiosła Polskiego pełni funkcję wiceprezydenta UEAPME. ZRP ma swoje przedstawicielstwa również w Europejskiej Konfederacji Budowlanej (EBC), Europejskim Komitecie Dialogu Społecznego, Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym, Komitecie Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskim Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (CEDEFOP), Komitecie Doradczym ds. Swobodnego Przepływu Pracowników (FMoW), Komitecie doradczym ds. kształcenia zawodowego (ACVT) czy Coiffure EU (europejskiej organizacji pracodawców branży fryzjersko-kosmetycznej). Związek Rzemiosła Polskiego wraz z organizacjami regionalnymi na co dzień współpracują ze swoimi odpowiednikami w Europie i na świecie.
Do podstawowych zadań Związku Rzemiosła Polskiego należy:
- reprezentowanie interesów rzemiosła i zrzeszonych w Związku organizacji wobec
organów władzy administracji, sądów oraz organizacji społecznych i gospodarczych w kraju i za granicą, - prowadzenie i rozwijanie działalności społeczno-zawodowej, socjalnej i gospodarczej w sposób zapewniający integralność rzemiosła,
- pomoc zrzeszonym w Związku organizacjom rzemiosła i małej przedsiębiorczości w zakresie realizacji zadań statutowych,
- podejmowanie inicjatyw legislacyjnych dotyczących rzemiosła i małej przedsiębiorczości,
- działania w zakresie oświaty dla zapewniania wykwalifikowanych kadr dla rzemiosła
i małej przedsiębiorczości oraz dla gospodarki narodowej, - propagowanie zasad etyki zawodowej,
- podejmowanie wszelkich działań, mających na celu przygotowanie małych i średnich
przedsiębiorstw oraz ich organizacji do funkcjonowania w warunkach globalizacji
obrotu towarowego, ze szczególnym uwzględnieniem jednolitego rynku w Europie.